Ze świata baletu i opery do Karolina

Eugeniusz Papliński urodził się 18 września 1908 roku. Przygodę z tańcem rozpoczął w warszawskiej szkole baletowej. Kształcił się m.in. pod kierunkiem Piotra Zajlicha, a następnie tańczył w wielu opracowanych przez niego choreografiach. Jeszcze przed uzyskaniem dyplomu zaczął występować na deskach Teatru Wielkiego w Warszawie i szybko został jego solistą. W 1935 roku dołączył do Baletu Feliksa Parnella, gdzie występował w miniaturach choreograficznych takich jak: „Trojak”, „Krakowiak”, „Wesele Łowickie”. Dzieła sceniczne Parnella zawierały nowatorskie układy tańców ludowych i narodowych, urozmaicane figurami zaczerpniętymi z tańca klasycznego i akrobatyki, które kształtowały wyobraźnię twórczą jego wykonawców.
W kolejnych latach Papliński doskonalił umiejętności taneczne, pedagogiczne i choreograficzne, współpracując z teatrzykami rewiowymi, teatrami w Krakowie, Lwowie, Operą w Poznaniu. Uczył także w Szkole Tańca Scenicznego Tacjanny Wysockiej. W 1938 roku poślubił Miłę Kołpikównę, z którą tworzył jeden z bardziej znanych duetów tanecznych drugiej połowy lat trzydziestych. Wspólnie z żoną podjął również pracę w Karolinie. Miła Kołpikówna-Paplińska objęła stanowisko pedagoga tańca w zespole „Mazowsze”.
Kroniki, archiwalne fotografie, zapiski i wspomnienia pierwszych artystów „Mazowsza”, jak również relacje niektórych mieszkańców Opoczna czy Kurpiowszczyzny, dają nam pewne wyobrażenie o procesie powstawania choreografii Eugeniusza Paplińskiego w Karolinie. Zaczęło się od wyprawy Tadeusza Sygietyńskiego i kilku członków Zespołu do Opoczna, gdzie tamtejsi wykonawcy zaprezentowali gościom swoje pieśni, przyśpiewki i kroki tańców, takich jak oberek czy polka-mazur. Kolejne spotkania służące nauce tańców opoczyńskich odbywały się w Karolinie. Powstałe w efekcie tych kontaktów układy polki tramblanki i oberka opoczyńskiego Papliński wzbogacił o popisowe figury i rozwiązania choreograficzne, zaczerpnięte ze swoich poprzednich doświadczeń scenicznych okresu międzywojnia. Oberkiem opoczyńskim zespół „Mazowsze” podbijał serca widowni i krytyków na całym świecie, o czym świadczą recenzje i materiały prasowe:
„Od razu i bez reszty oczarował nas taniec o nazwie oberek z Opoczna, której nie jestem w stanie wymówić. Samego tańca też nie sposób opisać. Zdaje się, że w każdej z par dziewczyna podnosi chłopaka wysoko w górę, ponad swoją głowę, a on wykonuje podwójny obrót w powietrzu i jednym susem ląduje przed nią na kolanach. Musi to być wyczerpujące, ale mógłbym oglądać to bez końca.”
Ekscytował się Philip Hope Wallace na łamach „The Guardian”.
Podobnie – korzystając z wizyt kurpiowskich artystów w Karolinie – Papliński opracował układy olendra, powolniaka i żurawia. Tańce opoczyńskie i kurpiowskie były pierwszymi choreografiami wystawionymi na scenie przez zespół „Mazowsze” i złożyły się na jego pierwszy program.
Eugeniusz Papliński odszedł z „Mazowsza” w 1954 roku, by założyć własny zespół – Polski Zespół Tańca. Jego choreografie znalazły jednak trwałe i szczególne miejsce w repertuarze „Mazowsza”, a oberek opoczyński jest wykonywany do dzisiaj. Uczył się go nawet chiński zespół ludowy, zauroczony występami „Mazowsza” w Pekinie w 1953 roku.
Tekst:
Katarzyna Skiba – przewodniczka w Centrum Folkloru Polskiego "Karolin"